Δομές λαϊκής αυτοοργάνωσης και αλληλεγγύης ή ενσωμάτωσης στη κυβερνητική πολιτική;

Δομές λαϊκής αυτοοργάνωσης και αλληλεγγύης ή ενσωμάτωσης στη κυβερνητική πολιτική;

Το άρθρο που ακολουθεί, και του οποίου τους προβληματισμούς του και τα συμπεράσματά του συμμεριζόμαστε, δημοσιεύτηκε πριν δύο φύλλα στην Προλεταριακή Σημαία.

 Η αφορμή για την οποία γράφτηκε αναφέρεται στο ίδιο το άρθρο. Η αφορμή που το δημοσιεύουμε εμείς είναι ότι σήμερα και αύριο διεξάγεται στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο η Πανελλαδική Συνάντηση Δομών Αλληλεγγύης. 

Ουσιαστικά πρόκειται για τις δομές που ανήκουν στο χώρο της Αλληλεγγύης για Όλους, δημιούργημα του ΣΥΡΙΖΑ. Ο αρθρογράφος σε κάποιο σημείο του κειμένου του αναφέρει τα εξής σε σχέση με το ρόλο αυτού του τύπου δομών μετά την ανάληψη της κυβερνητικής εξουσίας από τους ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ: "είτε αυτοί οι διάφοροι χώροι να «ολοκληρωθούν» μέσα από την ενσωμάτωσή τους στο επίσημο κοινωνικό - κρατικό σχηματισμό αποτελώντας το όχημα υλοποίησης της αντιμετώπισης της «ανθρωπιστικής κρίσης» που έχει εξαγγελθεί, είτε να… διαλυθούν λόγω της παρακμής και υπό το βάρος των αντιφάσεων που τις χαρακτηρίζουν." 

Θεωρούμε λοιπόν ότι οι δομές που συμμετέχουν σε αυτή την Πανελλήνια Συνάντηση ανήκουν στη πρώτη κατηγορία! Εμμέσως πλην σαφώς το παραδέχονται και οι ίδιοι όταν ξεκινάνε το κάλεσμά τους λέγοντας ότι:

"Έχει ανοίξει μπροστά μας μια νέα περίοδος, ταυτόχρονα ελπιδοφόρα όσο και δύσκολη αλλά και πρωτόφαντη. Το κίνημα κοινωνικής αλληλεγγύης βρίσκεται μπροστά σε νέες προκλήσεις σε ό,τι αφορά στην ανάπτυξη συλλογικών δράσεων αλληλεγγύης, παρεμβάσεων στο θεσμικό πλαίσιο και αξιοποίησης πόρων."

Και καταλήγουν:

 "Η πρόκληση που έχουμε μπροστά μας είναι πολυεπίπεδη: ανάπτυξη του κινήματος αλληλεγγύης και μεγαλύτερη ακόμα σύνδεσή του με την κοινωνία, ενδυνάμωση της συνοχής του αλλά και αύξηση της οργανωτικότητάς του, διαρκής προγραμματική επεξεργασία και διατύπωση προτάσεων αλλά και συμβολή και έλεγχος στην άσκηση κυβερνητικών πολιτικών." (H υπογράμμιση δική μας).

Μπορεί λοιπόν το άρθρο που ακολουθεί να γράφτηκε με αφορμή μια δομή που έκλεισε αλλά μπορεί να αποτελέσει μια καλή βάση για συζήτηση μεταξύ όλων όσων ενδιαφέρονται για την πραγματική λαϊκή αλληλεγγύη που προϋποθέτει πραγματικές λαϊκές μορφές οργάνωσης αντίστασης και διεκδίκησης. 

Και όχι για δομές φιλανθρωπίας κατά βάση, που θα υποκαθιστούν το κράτος, απαλάσσοντάς το από τις υποχρεώσεις του και καθιστώντας τες μακρύ κυβερνητικό χέρι στο κίνημα, ή για δομές κλειστές και απόμακρες από το λαό ή για δομές που θα προτείνουν ένα άλλο κυβερνητικό και κοινοβουλευτικό δρόμο προς λαϊκές ή δυαδικές εξουσίες ξεκομμένες από κάθε ιδέα αντίστασης και διεκδίκησης!

Ακολουθεί το άρθρο:

Για μια κριτική αποτίμηση των δομών αυτοοργάνωσης: ένα παράδειγμα

Αφορμή για τις παρακάτω σκέψεις αποτέλεσε ένα κείμενο απολογισμού που ακολούθησε το κλείσιμο του Συλλογικού χώρου για την Τροφή στα Πετράλωνα, έπειτα από 2,5 χρόνια λειτουργίας στη γειτονιά. Ο συγκεκριμένος χώρος αποτέλεσε προϊόν απόφασης της τοπικής Λαϊκής Συνέλευσης Κατοίκων Θησείου-Κουκακίου-Πετραλώνων, όταν αυτή μαζικοποιήθηκε και επανενεργοποιήθηκε κατά την περίοδο των μνημονίων και το κίνημα των πλατειών και εξέφρασε την πρόθεση κομματιού της συνέλευσης να ασχοληθεί πιο συγκεκριμένα με τους βασικούς άξονες της διαβίωσης: υγεία, τροφή και στέγη, έχοντας και ως παράδειγμα τη λειτουργία του «Κοινωνικού Χώρου για την Υγεία» στο κατειλημμένο ΠΙΚΠΑ των Άνω Πετραλώνων.

 Κατ’ αυτόν τον τρόπο, αποτελεί θα λέγαμε ένα ιδανικό θέμα για μελέτη και εξαγωγή συμπερασμάτων (case study), αφού η συγκεκριμένη αντίληψη για την πραγμάτωση του φαντασιακού μιας κοινότητας ατόμων που διαμορφώνουν οι ίδιοι όλες τις πτυχές της ζωής τους, νησίδες αυτοδιάθεσης δηλαδή μέσα στον καπιταλισμό, προτάθηκε με ένταση και κυριάρχησε ως έναν βαθμό σε πολλές λαϊκές συνελεύσεις την περίοδο εκείνη μέχρι και σήμερα. 

Ένας άλλος λόγος είναι ότι τέτοιου είδους εγχειρήματα που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο των προταγμάτων της αυτοδιαχείρισης είχαν και έχουν ως σήμερα αναφορά ένα ευρύ φάσμα δυνάμεων: από τον -πλέον κυβερνητικό- ΣΥΡΙΖΑ μέχρι την εξωκοινοβουλευτική Αριστερά και τον Α/Α χώρο, τέτοια εγχειρήματα κυριαρχούν και απασχολούν ένα ευρύ δυναμικό αγωνιστών. Θα ήθελα να διευκρινίσω εδώ ότι πολλές περιπτώσεις έχουν εν πολλοίς να κάνουν με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, ακόμα και προσωπικά σε πολλές περιπτώσεις, των δυνάμεων και των ατόμων που τα απαρτίζουν.

 Μπορούμε ωστόσο να βγάλουμε και εμείς με τη σειρά μας κάποια πολιτικά συμπεράσματα για το πού αυτά κρίθηκαν, για το αν επιτέλεσαν τον ρόλο τους και αν είχαν τελικά το πολιτικό φορτίο να φτάσουν μακρύτερα από εκεί όπου έφτασαν. Χωρίς το συγκεκριμένο άρθρο να αποτελεί απόπειρα μιας συνολικής αποτίμησης και κριτικής των εγχειρημάτων αυτών, τα οποία έτσι και αλλιώς εμφανίζουν σημαντικές επιμέρους διαφορές ανάλογα και με το συγκεκριμένο περιεχόμενο που εξέφρασαν και το αντικείμενο με το οποίο επέλεξαν να ασχοληθούν, το κύριο σημείο στο οποίο θα ήθελα να σταθώ είναι ότι πλέον η ανάδειξη του ΣΥΡΙΖΑ ως κυβερνητική λύση αποτελεί ένα ορόσημο με το οποίο όλα αυτά τα εγχειρήματα και οι χώροι θα αναμετρηθούν. 

Και εδώ δύο τινά μπορούν να συμβούν: είτε αυτοί οι διάφοροι χώροι να «ολοκληρωθούν» μέσα από την ενσωμάτωσή τους στο επίσημο κοινωνικό - κρατικό σχηματισμό αποτελώντας το όχημα υλοποίησης της αντιμετώπισης της «ανθρωπιστικής κρίσης» που έχει εξαγγελθεί, είτε να… διαλυθούν λόγω της παρακμής και υπό το βάρος των αντιφάσεων που τις χαρακτηρίζουν. 

Η περίπτωση Συλλογικού χώρου για την Τροφή εμπίπτει θα λέγαμε στη δεύτερη κατηγορία και, πράγματι, στο κείμενο του απολογισμού γίνονται διάφορες νύξεις σε αυτό το επίπεδο. Κατ’ αρχήν, ο συγκεκριμένος χώρος μπήκε στη διαδικασία να καταθέσει ένα κείμενο απολογισμού και αυτό είναι θετικό σε αντίθεση με άλλα εγχειρήματα τα οποία διαλύονται χωρίς να δίνει κανένας λογαριασμό, έστω και σε αυτούς που το παρακολουθούσαν ή το στήριζαν. 

Ζητήματα του πολιτικού ρόλου και λόγου ενός τέτοιου εγχειρήματος, της σύνδεσής του με τη γειτονιά και τη Λαϊκή Συνέλευση, τις αδυναμίες στήριξης του πρακτικού σκέλους του εγχειρήματος, η ροπή προς τον «εναλλακτισμό», το ζήτημα της «ανοιχτότητας», της αδυναμίας «ολοκληρωτικής» απάντησης στο ζήτημα της τροφής σε επίπεδο γειτονιάς, είναι μερικά από τα θέματα που επισημαίνονται και στο κείμενο. Είναι κακό που επιχειρήθηκε κάτι τέτοιο θα μπορούσε να διερωτηθεί κανείς; Ήταν προδιαγεγραμμένη μία τέτοια κατάληξη και σε ποιο βαθμό; 

Ως προς την ουσία, θα έλεγα ότι η επιτυχία ή όχι τέτοιων εγχειρημάτων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το επίπεδο ανάπτυξης και συγκρότησης του λαϊκού κινήματος και τη σχέση που αυτό διαμορφώνει σε σχέση με την καθεστηκυία τάξη πραγμάτων σε επίπεδο εξουσίας. 

Το προβληματικό, ιδεολογικά και πολιτικά, στην ανάπτυξη όλων αυτών των σχεδίων αυτοδιαχείρισης από την περίοδο των πλατειών μέχρι σήμερα ήταν ότι ενώ εξελισσόταν (και εξελίσσεται) μια άνευ προηγουμένου επίθεση σε σειρά δικαιωμάτων και κατακτήσεων του λαού που περιελάμβανε την κατάργηση μιας σειράς κρατικών υποδομών και παροχών, η απάντηση από τη μεριά των δυνάμεων αυτών δεν βρισκότανε στην οργάνωση κινήματος αντίστασης αλλά στη δημιουργία δομών που ίσα ίσα θα εκμεταλλεύονταν το κενό που δήθεν άφηνε το κράτος ώστε να υλοποιήσουν τις πολιτικές τους προσδοκίες. 

Είναι πλέον καθαρό ότι οι δυνάμεις αυτές δε μετείχαν στο μέτωπο αντίστασης, αφού κάτι τέτοιο δεν ήταν στις προθέσεις τους, αλλά, αντίθετα, επικεντρώθηκαν στα «προωθημένα» εγχειρήματά τους. Δεν είδαν στο κίνημα τη δυνατότητα νικηφόρας απάντηση στην επίθεση αλλά, αντίθετα, ότι σε ένα βαθμό το κράτος «δουλεύει γι’ αυτούς» σπρώχνοντας τον κόσμο προς εναλλακτικές δομές και αφήνοντας χώρο στην αυτοοργάνωση. Με ένα τρόπο, ο τελικός σκοπός θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί αποφεύγοντας την αναμέτρηση στο πεδίο που αυτή πραγματικά διεξαγόταν, αποφεύγοντας τελικά την ίδια την ταξική πάλη. 

Δεν έγινε όμως έτσι ακριβώς και εκεί ακριβώς υπάρχει το πολιτικό πρόβλημα με το ρόλο που έπαιξαν και παίζουν τέτοια εγχειρήματα μέσα στο κίνημα. Αν μπορούν να βγουν κάποια συμπεράσματα αφορούν το κατά πόσο τέτοιου είδους εγχειρήματα έδωσαν απάντηση στα πραγματικά ζητήματα που ετέθησαν τη συγκεκριμένη περίοδο, αν απάντησαν ή όχι το ζήτημα της επίθεσης του συστήματος αλλά ακόμη και το αν απάντησαν τα ιδιαίτερα ζητήματα με τα οποία ασχολήθηκε ο κάθε Χώρος σύμφωνα με τις ίδιες τις εξαγγελίες τους. 

Αν έδωσαν μία κάποια διέξοδο σε ένα αγωνιστικό δυναμικό σε επίπεδο γειτονιών να αναβαθμίσει πολιτικά τη δράση του και τη σκέψη του, αν τελικά ακούμπησαν καν το ζήτημα της αυτοδιάθεσης και αυτοδιαχείρισης του λαού.

 Το ότι η αναντιστοιχία μεταξύ της συμμετοχής του κόσμου στις λαϊκές συνελεύσεις την περίοδο που έπαιζε το ζήτημα της οργάνωσης των αντιστάσεων και του κόσμου που συμμετείχε και στήριξε στη συνέχεια τη λειτουργία τέτοιων χώρων και δομών αυτοοργάνωσης είναι φανερή και γι’ αυτό συνδέεται άμεσα το γεγονός ότι μόλις η λαϊκή συνέλευση έχασε τη δυναμικής της, ο Χώρος για την Τροφή βρέθηκε σε «αμηχανία», έχασε και το περιεχόμενό του και την αναφορά του και μείνανε τα «γνωστά» άτομα να τρέχουν το εγχείρημα. Άλλωστε, ποτέ κάτι τέτοιο δεν ετέθη στην πραγματικότητα από τους «από κάτω» αλλά αποτέλεσε συγκεκριμένη ανησυχία μιας ομάδας της συνέλευσης. 

Το ζήτημα της αυτοδιάθεσης και αυτοοργάνωσης του λαού μας είναι φυσικά ένα ζήτημα που αφορά και τη δική μας οργάνωση και πρέπει να πάνω στην κριτική μας στα εγχειρήματα άλλων χώρων να διερευνούμε τρόπους προώθησης της δικής μας λογικής σε αυτά τα ζητήματα, σε σύνδεση και με αναφορά το λαϊκό και εργατικό κίνημα, με πρωτοβουλίες που θα παίρνονται στα πλαίσια της ταξικής πάλης. Οι οξυμένες καταστάσεις μέσα στις οποίες καλούμαστε να δρούμε από εδώ και πέρα θα επαναφέρουν όλο και πιο επιτακτικά το συγκεκριμένο ζήτημα και η διαλεκτική της αντίστασης και της κατάκτησης θα αναζητά συγκεκριμένη έκφραση την οποία καλούμαστε να αναζητήσουμε και να εκφράσουμε. 

Π. Γ.

*Σημ. Το απολογιστικό κείμενο του Συλλογικού χώρου για την Τροφή καθώς και συνοπτική παρουσίαση του χώρου αυτού μπορείτε να το βρείτε στον ιστότοπο της Λαϊκής Συνέλευσης Κατοίκων Θησείου-Κουκακίου-Πετραλώνων

http://laikisineleusipetralona.espivblogs.net/

ΑΠΟ ΤΟ 

http://antigeitonies.blogspot.gr/2015/05/blog-post_61.html