"Η αληθινή αντίσταση έχει αληθινές επιπτώσεις. Και κανένα μισθό."

Αρουντάτι Ρόι, η ΜΚΟ-ποίηση της αντίστασης

Ένα παλαιότερο αλλά πάντα επίκαιρο άρθρο της ινδής συγγραφέως και αγωνίστριας, Αρουντάτι Ρόι, δημοσίευσε η ιστοσελίδα kollectnews.org, σε μετάφραση και επιμέλεια της Μελίνας Καλφαντή. Το άρθρο με τίτλο “The NGO-ization of resistance”, είχε δημοσιευθεί στην ολλανδική ηλεκτρονική διεύθυνση massalijn.nl., στις 4 Σεπτεμβρίου 2014. Το αναδημοσιεύουμε γιατί θεωρούμε πως στην Ελλάδα του 2016, τα ζητήματα που θέτει ακόμη και για αρκετούς στην αριστερά δεν είναι καθόλου προφανή. 

Ένας κίνδυνος που αντιμετωπίζουν τα μαζικά κινήματα είναι η ΜΚΟ-ποίηση της αντίστασης. Θα ήταν εύκολο να μετατραπεί αυτό που πρόκειται να πω σε μία καταγγελία για όλες τις ΜΚΟ.
Αυτό θα ήταν μια παραποίηση.
Στα βρώμικα νερά των ψεύτικων ΜΚΟ που χρησιμοποιούνται για απορρόφηση χρηματοδοτήσεων ή για φοροαπαλλαγές (σε κρατίδια όπως το Μπιχάρ, δίνονται ως προίκα), υπάρχουν φυσικά ΜΚΟ που κάνουν πολύτιμη δουλειά.
Αλλά είναι σημαντικό να σκεφτούμε το φαινόμενο των ΜΚΟ σε ευρύτερο πολιτικό πλαίσιο.

Στην Ινδία, για παράδειγμα, η έξαρση των χρηματοδοτούμενων ΜΚΟ ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του ’80 και το ’90. Συνέπεσε με το άνοιγμα των ινδικών αγορών στο νεοφιλελευθερισμό. Την περίοδο εκείνη, το ινδικό κράτος, ακολουθώντας τις επιταγές της δομικής αναπροσαρμογής, απέσυρε χρηματοδοτήσεις από την αγροτική ανάπτυξη, τη γεωργία, την ενέργεια, τις μεταφορές και τη δημόσια υγεία. Όσο το κράτος παραιτούνταν από τον παραδοσιακό του ρόλο, οι ΜΚΟ άρχισαν να δουλεύουν σε αυτούς ακριβώς τους τομείς. Η διαφορά, φυσικά, ήταν ότι τα κεφάλαια που διατίθονταν σε αυτές είναι ένα μικροσκοπικό κομμάτι της πραγματικής μείωσης στις δημόσιες δαπάνες.

Οι περισσότερες ΜΚΟ που λαμβάνουν μεγάλα κεφάλια χρηματοδοτούνται και ελέγχονται από υπηρεσίες βοήθειας και ανάπτυξης, οι οποίες με τη σειρά τους χρηματοδοτούνται από Δυτικές κυβερνήσεις, την Παγκόσμια Τράπεζα, τα Ηνωμένα Έθνη και μερικές πολυεθνικές επιχειρήσεις. Ακόμα κι αν δεν είναι ακριβώς οι ίδιες υπηρεσίες, είναι σίγουρα μέρος του ίδιου χαλαρού πολιτικού σχηματισμού που επιβλέπει το νεοφιλελεύθερο σχέδιο και απαιτεί εξαρχής τις μειώσεις στις κυβερνητικές δαπάνες.

Γιατί να χρηματοδοτούν τέτοιες υπηρεσίες τις ΜΚΟ;

 Θα μπορούσε να είναι ένας παλιομοδίτικος ιεραποστολικός ζήλος; Ενοχή;
 Είναι κάτι παραπάνω από αυτό. Οι ΜΚΟ δίνουν την εντύπωση πως συμπληρώνουν ένα κενό που δημιουργεί το κράτος που υποχωρεί.
 Και το κάνουν, αλλά με έναν υλικά ασήμαντο τρόπο. Η πραγματική τους συμβολή είναι να αποκλιμακώνουν την πολιτική οργή και να μοιράζουν φειδωλά ως βοήθεια ή καλοσύνη ό,τι οι άνθρωποι θα έπρεπε να έχουν δικαιωματικά.
 Επηρεάζουν το δημόσιο ψυχισμό. Κάνουν τους ανθρώπους εξαρτώμενα θύματα και αμβλύνουν τις αιχμές της πολιτικής αντίστασης. Οι ΜΚΟ σχηματίζουν ένα είδος μεσάζοντα ανάμεσα στον άρχοντα και το λαό. Ανάμεσα στην Αυτοκρατορία και τα υποκείμενά της. Έχουν γίνει οι διαιτητές, οι διερμηνείς, οι διαμεσολαβητές.

Στην τελική, οι ΜΚΟ λογοδοτούν στους χρηματοδότες τους, όχι στους ανθρώπους με τους οποίους δουλεύουν. Είναι ό,τι οι βοτανολόγοι θα αποκαλούσαν ενδεικτικό είδος. Είναι λες και όσο μεγαλώνει η κατάρρευση που προκαλεί ο νεοφιλελευθερισμός, τόσο εξαπλώνεται η έξαρση των ΜΚΟ.

Τίποτα δεν το αποδεικνύει αυτό πιο δηκτικά από το φαινόμενο των Ηνωμένων Πολιτειών να προετοιμάζονται να εισβάλουν σε μία χώρα και ταυτόχρονα να ετοιμάζουν ΜΚΟ για να πάνε και να συγυρίσουν την καταστροφή. Για να είναι σίγουρο πώς δεν θα τεθεί σε κίνδυνο η χρηματοδότηση και ότι οι κυβερνήσεις των χωρών θα εξακολουθήσουν να τους επιτρέπουν να λειτουργούν, οι ΜΚΟ πρέπει να παρουσιάζουν το έργο τους σε ένα ρηχό πλαίσιο, λίγο πολύ απεκδεδυμένο από μια πολιτική ή ιστορική πλαισίωση. Σε κάθε περίπτωση, από οποιαδήποτε άβολη ιστορική ή πολιτική πλαισίωση.

Απολίτικες (και κατ’ επέκταση, στην πραγματικότητα, εξαιρετικά πολιτικές) αναφορές για φτωχές χώρες και εμπόλεμες ζώνες καταλήγουν να κάνουν τους (σκουρόχρωμους) ανθρώπους αυτών των (σκουρόχρωμων) χωρών να μοιάζουν με παθολογικά θύματα.
 Ακόμα ένας υποσιτισμένος Ινδός, ένας Αιθιοπιανός που λιμοκτονεί, ένα ακόμα στρατόπεδο Αφγανών προσφύγων, ένας ακόμα ακρωτηριασμένος Σουδανέζος… που έχει ανάγκη τη βοήθεια του λευκού. Επιρρώνουν έτσι ακούσια ρατσιστικά στερεότυπα και επανεπιβεβαιώνουν τα κατορθώματα, τις ανέσεις και τη συμπάθεια (τη σκληρή αγάπη) του Δυτικού πολιτισμού. Είναι οι κοσμικοί ιεραπόστολοι του σύγχρονου κόσμου.

Τελικά, -σε μικρότερη έκταση, αλλά πιο ύπουλα- το κεφάλαιο που δίνεται στις ΜΚΟ παίζει τον ίδιο ρόλο στην εναλλακτική πολιτική με το κερδοσκοπικό κεφάλαιο που μπαινοβγαίνει στις οικονομίες των φτωχών χωρών. Αρχίζει να ορίζει την ατζέντα. Μετατρέπει την αντιπαράθεση σε διαπραγμάτευση. Αποπολιτικοποιεί την αντίσταση. Εμπλέκεται στα κινήματα των ντόπιων που παραδοσιακά στηρίζονταν στον εαυτό τους. Οι ΜΚΟ έχουν κεφάλαια για να προσλάβουν ντόπιους που διαφορετικά ίσως ήταν ακτιβιστές σε κινήματα αντίστασης, αλλά τώρα μπορούν να νιώσουν ότι έχουν κάποιο άμεσο, δημιουργικό θετικό αντίκτυπο (και ταυτόχρονα βγάζουν χρήματα για να επιβεβαιώνουν).

Η αληθινή πολιτική αντίσταση δεν έχει τέτοιες συντομεύσεις. Η ΜΚΟ-ποίηση της πολιτικής απειλεί να μετατρέψει την αντίσταση σε μία εξεζητημένη, λογική, μισθωτή 9-με-5 εργασία. Και με μερικά μπόνους. Η αληθινή αντίσταση έχει αληθινές επιπτώσεις. Και κανένα μισθό.

http://antigeitonies.blogspot.gr/2016/05/blog-post_70.html