ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΛΑΜΠΡΑΚΗ

21 Απρίλη 1963 : ΠΟΡΕΙΑ ΕΙΡΗΝΗΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟ ΨΥΧΡΟΠΟΛΕΜΙΚΟ ΚΛΙΜΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

21 ΑΠΡΙΛΗ 1963, ώρα 8 το πρωί, ο Γρηγόρης Λαμπράκης ξεδιπλώνει το λάβαρο της ειρήνης και ξεκινά από τον Τύμβο του Μαραθώνα για την «παράνομη» -σύμφωνα με την κυβέρνηση Καραμανλή - μαραθώνεια πορεία ειρήνης ως την Πνύκα που θα διοργανωνόταν από την Ελληνική Επιτροπή για τη Διεθνή Υφεση και Ειρήνη (ΕΕΔΥΕ), την Κίνηση Νέων για τον Πυρηνικό Αφοπλισμό «Μπέρτραντ Ράσελ» και άλλους φορείς. Η κυβέρνηση του Καραμανλή δεν έμεινε μόνο στην απαγόρευση. Μπλόκαρε με ροπαλοφόρους της αστυνομίας αλλά και παρακρατικούς όλη σχεδόν τη διαδρομή, ώστε να είναι αδύνατο να φτάσει κάποιος στο Μαραθώνα. Ασκησε πιέσεις μέχρι και σε ιδιοκτήτες λεωφορείων να μη διαθέσουν οχήματα για τη μεταφορά κόσμου.

 Ο Λαμπράκης αποφασίζει να πραγματοποιήσει την πορεία έστω και μόνος του και μετά από πολλά εμπόδια ξεκινά την πορεία μαζί με τον Μιχ. Γιάγκα, τη Γ. Λιναρδάτου και τον πρόεδρο των εισπρακτόρων Πειραιά, Βασ. Παπασταφίδα. Τους ακολουθούν πολλοί δημοσιογράφοι. Στο δρόμο θα δεχτεί επιθέσεις από παρακρατικούς («αγανακτισμένους πολίτες» που διαμαρτύρονταν για τη... δράση κομμουνιστών στα ιερά χώματα του Μαραθώνα, όπως έλεγαν). Πολύ γρήγορα η αστυνομία θα συλλάβει τους τρεις συναγωνιστές του Λαμπράκη που τον συνόδευαν. Μετά τη διασταύρωση της Ραφήνας απέκτησε άλλους τρεις συνοδοιπόρους, απλούς αγωνιστές, τους Παντελή Γούτη, Ανδρέα Μαμμωνά και Μπάμπη Παπαδόπουλο. Τους συλλάβανε και αυτούς.

Πρώτα δέχτηκε μια επίθεση στο ξεκίνημα, όταν προσπάθησαν να του πάρουν το πανό. Στη διασταύρωση της Ραφήνας είχε οργανωθεί μπλόκο από χωροφύλακες και παρακρατικούς. Του επιτίθενται, τον χτυπούν, του σκίζουν το σακάκι, προσπαθούν να τον παρασύρουν στο γειτονικό δάσος. Η παρουσία των δημοσιογράφων υποχρεώνει τους παρακρατικούς σε φυγή.

Ήδη έχουν συλληφθεί 1.000- 1.500 φιλειρηνιστές (πολλοί τραυματίστηκαν, ή κακοποιήθηκαν), ανάμεσα τους και πολλοί ξένοι, τέσσερις από τους οποίους απελάθηκαν!

Οι ασφαλίτες, οι χωροφύλακες και οι τραμπούκοι που τον ακολουθούν του στήνουν καρτέρι και δυο ώρες αργότερα, μετά το Πικέρμι, τον συλλαμβάνουν - στην πραγματικότητα τον απαγάγουν (!) - επικαλούμενοι την εισαγγελική απόφαση ότι «η πορεία ειρήνης συνιστά αδίκημα εις βαθμόν πλημμελήματος, διωκόμενον επ' αυτοφώρω»! Αν και δεν κατάφερε να ολοκληρώσει την πορεία ειρήνης, κατάφερε κάτι πολύ σημαντικότερο. Εξέφρασε τις διαθέσεις του ελληνικού λαού για πάλη ενάντια στο σάπιο καθεστώς της αμερικανοκρατίας, κόντρα ακόμα και στην ίδια την ηγεσία της ΕΔΑ η οποία ζητούσε «μια αληθινή εξωτερική πολιτική έστω και στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ» («Αυγή» 30/11/1962).

Αργά το βράδυ εκείνης της μέρας ο Λαμπράκης φτάνει στα γραφεία της ΕΕΔΥΕ και από εκεί στέλνει τηλεγράφημα προς τις εφημερίδες, το οποίο έλεγε τα εξής: «Ο πόθος του δημοκρατικού λαού μας διά πορείαν ειρήνης από τον Μαραθώνα εις Αθήνας επραγματοποιήθη. Εκκινήσας από την κορυφήν του Τύμβου του Μαραθώνος, συνελήφθην εις το 28ον χιλιόμετρον και βιαίως επετάχθην εις στρατιωτικόν φορτηγόν αυτοκίνητον, κρατηθείς παρανόμως, αντισυνταγματικώς επί 3 1/2 ώρας. Εντολή του αντισυνταγματάρχου Πιστόλη και του ταγματάρχου Βραδή, φρουρούμενος υπό οκτώ χωροφυλάκων, με περιόδευσαν κατά γκανγκστερικόν τρόπον ώσπερ κατάδικον κοινού ποινικού δικαίου εις τα χωρία Ν. Μάκρη, Μαραθώνα, Σούλι, Γραμματικόν, Καπανδρίτι, Τατόιον όπου και με εγκατέλειψαν. Διαμαρτύρομαι εντονότατα διά την παράνομον κράτησίν μου, διά τη σκαιάν και βάναυσον συμπεριφοράν των μοιράρχων Φωτίου Τζουμάνη, Ιωάννου Λεοντσαράκου, ανθυπασπιστού, Τάκη Χαραλαμπόπουλου, Χωροφύλακος Ρ147, Αντωνίου Λαγοπάτη μοιράρχου και Αθανασίου Λαγοπάτη Ταγματάρχου, εναντίον των οποίων υποβάλλω μήνυσιν διά επενεχθείας ταλαιπωρίας μου. Δυστυχώς, διεπίστωσα ότι η Δημοκρατία δεν υπάρχει εις την Ελλάδα όταν εκλεκτοί του λαού κυριολεκτικώς καταρρακώνονται».

Ένα μήνα μετά, στις 22 Μάη 1963, ο Λαμπράκης δολοφονείται στη Θεσσαλονίκη.